Được mệnh danh là những sinh vật cổ đại dưới đại dương, rùa biển đã sinh sống dưới biển khơi hàng triệu năm. Tại Việt Nam, loài động vật kỳ thú này có nhiều cơ hội phát triển cũng như phải đối mặt với những thách thức, hiểm nguy. Hãy cùng đi sâu vào thế giới của rùa biển để khám phá tầm quan trọng của rùa, những thách thức mà loài này gặp phải và những nỗ lực bảo tồn nhằm bảo vệ tương lai rùa biển.

Số lượng cá thể rùa biển suy giảm

Các quần thể rùa tại Việt Nam đang có dấu hiệu suy giảm số lượng cá thể do nhiều nguyên nhân như mất môi trường sống, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và săn, bắt trái phép rùa. Theo kết quả nghiên cứu của IUCN và Viện Tài nguyên và Môi trường biển, nhiều loài rùa biển đang giảm dần số lượng cá thể loài. Hơn 9000 rùa mẹ không còn lên các bãi biển đẻ trứng. Cụ thể là số rùa lên bãi biển đẻ trứng giảm từ 10,000 rùa mẹ từ những năm 1980 xuống còn khoảng 450 rùa mẹ trong năm 2019. 

Tại nước ta, Côn Đảo là nơi tập trung số lượng rùa mẹ đến sinh sản nhiều nhất, với khoảng 350 rùa mẹ đẻ trứng hàng năm. Mùa sinh sản của rùa biển thường diễn ra từ tháng 4 đến tháng 9, và cao điểm là từ tháng 7 đến tháng 9. Trứng rùa cần được ấp trong cát trong khoảng 2 tháng mới nở. Khi vừa chào đời, rùa con cũng phải đối mặt với nhiều hiểm nguy ngoài tự nhiên.

Vì sao chúng ta cần bảo vệ rùa biển?

Rùa biển không chỉ đáng yêu mà còn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì hệ sinh thái biển. Là loài chủ chốt, rùa biển là mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái, ảnh hưởng đến việc cân bằng động thực vật biển.

Một số loài rùa biển như loài Rùa da (Dermochelys coriacea) là “thợ săn” sứa tài ba, giúp kiểm soát số lượng cá thể loài sứa trong tự nhiên. Bên cạnh đó, thức ăn chính của loài Đồi mồi (Eretmochelys imbricata) là bọt biển. Vì vậy mà Đồi mồi cũng giúp giảm thiểu sự cạnh tranh môi trường sống của bọt biển đối với các rạn san hô. Còn đối với loài Rùa xanh (Chelonia mydas), loài này cũng giúp cân bằng số lượng cỏ biển dưới đại dương.

Cơ hội nào cho rùa biển?

Theo SCMP, kể từ khi thành lập các trạm bảo tồn rùa biển đầu tiên ở Việt Nam, lực lượng kiểm lâm đã ghi nhận hơn 9.300 rùa mẹ đến bãi biển, hơn 27.000 ổ đẻ và hơn 1,9 triệu rùa con được thả ra biển. Đáng buồn thay, không có nhiều rùa biển con có thể sống sót đến tuổi trưởng thành do bị săn mồi, lưới đánh cá, ô nhiễm và săn trộm. Tuy nhiên, vẫn còn hy vọng cho các loài rùa biển. Năm 2020, trên 700 cá thể rùa mẹ được ghi nhận sinh sản ở Côn Đảo, Vườn đã thả hơn 170.000 cá thể rùa con về nuôi.

Hơn nữa, nhiều nỗ lực bảo tồn rùa biển đã được thực hiện ở Việt Nam. Một ví dụ là nỗ lực của IUCN trong nhiều năm liền nhằm giúp huy động thêm nguồn lực cho công tác bảo tồn rùa biển trong nước. Theo IUCN, nhiều tình nguyện viên đã nhiều lần đăng ký tham gia các chương trình tình nguyện của họ và số lượng người trở về tăng đều đặn kể từ năm 2014.

Những năm gần đây, công tác cứu hộ, bảo tồn rùa biển ở nhiều địa phương trên khắp Việt Nam cũng nhận được nhiều sự quan tâm. Theo Khánh Hòa Online, hàng chục con rùa biển quý hiếm đã được Trung tâm cứu hộ và bảo tồn động vật hoang dã Khánh Hòa cứu hộ, cứu hộ và thả về biển. Côn Đảo cũng đã trở thành một trong những khu bảo tồn rùa biển quan trọng trên thế giới.

Mặc dù việc bảo tồn rùa biển tại Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều thách thức, nhưng tình hình đang dần cải thiện với những nỗ lực để bảo vệ và duy trì số lượng cá thể loài này.